Với nhiều nữ giới còn trẻ, hội chứng buồng trứng đa nang có lẽ là một bệnh lý khá xa lạ. Nhưng với những chị em khó có con, hiếm muộn, đa nang buồng trứng có thể nói là hội chứng đem lại nhiều rắc rối nhất. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nên vô sinh, hiếm muộn ở nữ giới. Vậy chính xác hội chứng buồng trứng đa nang là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ra sao? Chị em hãy cùng tìm hiểu những thông tin trên qua bài viết ngay sau đây.
► Hội chứng đa nang buồng trứng là gì?
Buồng trứng đa nang (viết tắt là PCOS) là hội chứng đặc trưng của rối loạn hormone hoặc rối loạn chức năng buồng trứng. Theo thống kê, tỷ lệ mắc PCOS là 1/10, nghĩa là cứ 10 phụ nữ trong độ tuổi sinh sản sẽ có 1 người có đa nang buồng trứng.
Ở những phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang, kích thước trứng sẽ to hơn bình thường, số lượng trứng tăng lên nhiều nhưng lại không thể chín. Không chỉ vậy, PCOS còn khiến buồng trứng của nữ giới có một lớp vỏ dày, các nang trứng khó có thể thoát ra Hàng tháng trứng không được phá được lớp vỏ dẫn đến hiện tượng phóng noãn không xảy ra. Trứng không rụng, ngăn cản quá trình thụ tinh, nữ giới PCOS khó có thể thụ thai thành công.
PCOS ảnh hưởng đến hormone trong cơ thể phụ nữ dẫn đến rối loạn kinh nguyệt và ảnh hưởng đến khả năng có con sau này. Tuy nhiên, nếu nắm rõ được về các triệu chứng cũng như hiểu rõ về nguyên nhân và sử dụng đúng phương pháp điều trị thì phụ nữ bị đa nang buồng trứng vẫn có khả năng mang thai.
► Nguyên nhân
Hiện nay vẫn chưa rõ nguyên nhân chính xác của đa nang buồng trứng. Một số nguyên nhân giả thuyết như sau:
– Do ảnh hưởng của di truyền nên một số phụ nữ có nguy cơ mắc đa nang buồng trứng cao hơn. Các bạn gái có người thân như bà, mẹ, cô, dì, chị em gái,… mắc hội chứng buồng trứng đa nang thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn nhiều so với những người tiền sử gia đình không mắc PCOS.
– Thừa cân, béo phì: Vì có nhiều phụ nữ đa nang buồng trứng bị quá cân nên có giả thuyết cho rằng thừa cân liên quan đến đa nang buồng trứng và sự sản xuất insulin. Một số phụ nữ chỉ xuất hiện đa nang buồng trứng khi họ thừa cân. Khi cân nặng trở về bình thường, các triệu chứng lại biến mất.
– Nồng độ insulin cao: insulin là hormone do tuyến tụy tiết ra nhằm chuyển hóa đường từ thức ăn thành năng lượng. Có tới 70% phụ nữ mắc buồng trứng đa nang có tình trạng kháng insulin. Tức là cơ thể sử dụng insulin không hiệu quả, nhu cầu insulin tăng lên kích thích tuyến tụy tạo ra nhiều insulin hơn để bù đắp. Điều này kích hoạt buồng trứng sản xuất nhiều nội tiết tố nam.
– Hàm lượng androgen cao: Androgen còn được gọi là nội tiết tố nam. Trong cơ thể phái yếu vốn vẫn có một lượng nhỏ hormone này. Tuy nhiên, những chị em mắc buồng trứng đa nam có nội tiết tố nam cao hơn bình thường. Mức androgen cao bất thường ở nữ giới có thể năng buồng trứng phóng noãn trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt, kích thích mọc lông và mụn trứng cá, hai dấu hiệu điển hình nhất của hội chứng buồng trứng đa nang.
► Triệu chứng, biểu hiện của PCOS
Thống kê hiện nay cho thấy đa nang buồng trứng ảnh hưởng khoảng 12-18% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. 70% trong số phụ nữ này không được chẩn đoán đa nang buồng trứng chính xác vì nữ giới thường bỏ qua các triệu chứng mơ hồ và không liên quan đến nhau.
– Chu kỳ kinh bất thường hoặc không đều: Đa nang buồng trứng khiến chị em bị rối loạn rụng trứng, trứng không rụng hoặc rụng trứng không đều. Một số phụ nữ mắc PCOS có ít hơn 8 chu kỳ kinh nguyệt trong một năm.
– Thừa cân với chỉ số khối cơ thể cao. Tình trạng này không phải lúc nào cũng do ăn nhiều. Thông thường, những người mắc đa nang buồng trứng vẫn ăn uống bình thường nhưng lại rất dễ tăng cân.
– Cảm giác đầy bụng và khó chịu vùng bụng dưới.
– Đái tháo đường tuýp 2.
– Mỡ trong máu cao.
– Tăng huyết áp và khó điều chỉnh huyết áp.
– Sắc tố da sậm màu nhất là ở háng, cổ và nách.
– Nhiều lông trên mặt và trên người, da mặt nhờn và nhiều mụn.
– Tóc mỏng đi
– Tâm trạng vui buồn thất thường.
► Buồng trứng đa nang ảnh hưởng đến khả năng thụ thai như thế nào?
Đa nang buồng trứng làm suy yếu khả năng rụng trứng bình thường ở người phụ nữ và cũng gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố, dẫn tới rối loạn trong chu kỳ kinh nguyệt. Các yếu tố đó góp phần làm giảm khả năng thụ thai thành công của người phụ nữ. Theo thống kê, có khoảng 70 đến 80% phụ nữ mắc đa nang buồng trứng có vấn đề về khả năng sinh sản.
Một người phụ nữ đang mang hội chứng đa nang buồng trứng và gặp khó khăn trong việc mang thai cũng có thể sẽ phải đối mặt với các vấn đề về tâm lý, ví dụ như lo lắng, căng thẳng… Điều này lại càng góp phần cản trở việc thụ thai thành công. Ngoài ra, những chị em mắc PCOS còn có thể phải đối diện với nguy cơ gặp biến chứng thai kỳ và sảy thai.
► Phương pháp điều trị
Dùng thuốc
Các biện pháp tránh thai là phương pháp điều trị buồng trứng đa nang phổ biến nhất cho những phụ nữ đang không có ý định sinh con. Kiểm soát sinh sản bằng nội tiết tố như thuốc uống, thuốc tiêm, miếng dán ngoài da, vòng tránh thai… có thể giúp khôi phục chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung, cải thiện mụn trứng cá và tình trạng lông phát triển nhiều.
Ngoài ra, một số chị em PCOS có thể được kê đơn dùng metformin, thuốc dùng để điều trị bệnh tiểu đường typ 2, ngăn ngừa một số triệu chứng của hội chứng đa nang buồng trứng. Metformin giúp giảm lượng đường trong máu, nhờ đó giúp giảm tiết androgen – nội tiết tố nam. Sau một vài tháng sử dụng, metformin có thể giúp khôi phục lại quá trình rụng trứng.
Phẫu thuật
Thông thường, phương pháp phẫu thuật chỉ được lựa chọn khi các biện pháp điều trị không hiệu quả. Nhằm giúp chị em PCOS cải thiện khả năng sinh sản, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nội soi đốt điểm buồng trứng. Đây là phương pháp phẫu thuật dùng tia laser tạo ra các lỗ nhỏ trên buồng trứng, kích thích rụng trứng ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang.
► Người bị PCOS vẫn có thể mang thai?
Mặc dù hội chứng buồng trứng đa nang làm giảm khả năng sinh sản nhưng người phụ nữ vẫn có thể khắc phục bằng cách thay đổi lối sống để kiểm soát lượng đường trong máu và giảm trọng lượng cơ thể. Những điều này giúp kiểm soát và phòng ngừa sự phát triển của đa nang buồng trứng, đồng thời cũng phần nào có tác động tích cực đến khả năng sinh sản của chị em.
Chỉ cần giảm 5 – 10% trọng lượng cơ thể cũng có thể tác động, điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt, cải thiện các triệu chứng PCOS. Giảm cân cũng góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường, những biến chứng nguy hiểm của PCOS.
Ngoài ra, việc thường xuyên tập thể dục, không hút thuốc lá, giảm tiêu thụ các loại thực phẩm có đường và thực phẩm chế biến sẵn cũng là một cách rất tốt để hạn chế ảnh hưởng từ đa nang buồng trứng.
Một vài nghiên cứu đã phát hiện ra rằng 30 phút tập thể dục với cường độ vừa phải, ít nhất 3 ngày/tuần có thể giúp phụ nữ bị PCOS cải thiện triệu chứng, mức độ của bệnh.
Bên cạnh đó, chị em nên sử dụng thực phẩm chức năng Linh Tự Đan để tăng khả năng thụ thai bởi Linh Tự Đan sẽ giúp trứng chín và rụng đúng chu kỳ cũng như chống viêm nhiễm, điều hòa hormone sinh dục, tái tạo tổn thương cổ tử cung nhằm làm tăng khả năng gặp nhau của noãn và tinh trùng, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho phôi làm tổ và phát triển. Cùng với đó, chị em nên để chồng cùng sử dụng Linh Tự Đan để tăng chất lượng, số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng, nâng cao khả năng thụ thai thành công.
► Lời khuyên về chế độ ăn uống
Chế độ dinh dưỡng là một trong những yếu tố giúp chị em đa nang buồng trứng cải thiện các triệu chứng, ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.
Dưới đây là những thực phẩm mà nữ giới bị PCOS nên thêm vào thực đơn của mình:
Thực phẩm giàu chất xơ: chúng có thể giúp chống lại tình trạng kháng insulin bằng cách làm chậm quá trình tiêu hóa và giảm tác động của đường lên máu, điều này rất có lợi cho người đa nang buồng trứng.
Các lựa chọn tuyệt vời cho thực phẩm giàu chất xơ bao gồm:
- Các loại rau họ cải như bông cải xanh,…
- Bí ngô
- Khoai lang
- Bơ
- Đậu đen
- …
Nguồn protein lành mạnh như: đậu phụ, thịt gà, cá là những lựa chọn phù hợp cho nữ giới mắc PCOS đang muốn ăn kiêng.
Thực phẩm giúp giảm viêm như: cà chua, dầu ô liu, rau bina, các loại trái cây (việt quất, dâu tây,…) đem lại những tác động rất có lợi, giúp chị em cải thiện được tình trạng đa nang buồng trứng.
Bên cạnh những thực phẩm có tác động tốt thì chị em mắc buồng trứng đa nang nên hạn chế những thực phẩm sau:
- Thực phẩm giàu tinh bột: như bánh mì, bánh nướng, bánh ngọt,…
- Thức ăn, đồ uống nhiều đường
- Thực phẩm gây viêm như: khoai tây chiên, thịt đỏ, thịt chế biến sẵn,…
Việc lưu ý, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng luôn là bước đầu tiên mà các chuyên gia sức khỏe sinh sản khuyên các bệnh nhân PCOS tiến hành.
Những chị em mắc hội chứng buồng trứng đa nang, quá trình được làm mẹ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn những phụ nữ khác. Nhưng là “khó” chứ không phải là không thể. Chỉ cần tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ, áp dụng đúng các biện pháp, nỗ lực cải thiện thì những phụ nữ mắc PCOS vẫn hoàn toàn có thể mang thai một cách tự nhiên.